Cá đù hay còn gọi cá lù đù, sống ở biển và cả những vùng nước lợ. Cá có nhiều ở các vùng biển miền Đông và Tây nam bộ như Phan Thiết, Long Hải, Vũng Tàu… Ngư dân thường đánh bắt cá đù bằng nhiều hình thức như giã cào, đóng đáy, đi câu, trong đó cách bủa lưới dễ bắt được nhiều cá lớn

Cá đù tươi nhiều nạc, thịt ngọt nhưng hơi bở nên giá không cao hơn cá nục, bạc má… Chỉ có những ngư dân đi ghe cào, hoặc đóng đáy mới may mắn ăn được cá đù còn ngoe nguẩy, lúc vừa bắt lên. Nồi cá đù nấu ngót ít rau đặc cá, bồng bềnh sóng nước quả có phong vị riêng. Vốn dân lao động nặng, nên họ ăn uống mạnh bạo như… hổ, cắn một cái, mất tiêu con cá đù cỡ hai – ba ngón tay, “nép” bên mấy miếng húng quế, cọng hành thơm dìu dịu. “Ngon trớn”, họ cắn đôi trái ớt hiểm nghe “bụp” thật giòn.

Khô cá đù một nắng điểm độc đáo là con cá vẫn giữ độ tươi ngọt, thịt dẻo hơn vừa thơm mùi nắng, lẫn dư vị mằn mặn của biển cả. Đem nướng lửa than, canh “mặt” cá khô ửng hồng là được. Da cá khô phồng rộp, thơm phức. Nhiều người sành ăn cho rằng, cá đù một nắng không cần chế biến chi nhiều cho mất hương vị, chỉ cần chiên vàng, da phồng rộp lên, ăn với cơm trắng dẻo thơm, cá vừa giòn mặn, vừa bùi béo, không thua bất kỳ món sơn hào hải vị nào. Thêm tô canh rau tập tàng hay tô canh khoai mỡ, ăn một lúc vài chén cơm vẫn chưa đã. Cá đù một nắng nướng, kho, chưng gừng, nấu canh, món nào cũng ngon, nhưng cá chiên vẫn là số một.

Dân gian có câu: “Chê tôm ăn cá lù đù; chê thằng bụng ỏng, lấy thằng gù lưng”, câu nói này ám chỉ cô gái kén chọn, nhưng còn chỉ rõ một điều rất thật: nếu có nhiều sự lựa chọn, chẳng ai thèm rớ đến con cá lù đù, bởi vì theo dân làng chài, thịt cá đù tuy ngọt nhưng rất bở nên giá rất rẻ, chỉ những người có thu nhập khiêm tốn hay đông con mới chịu khó mua đám cá đù tạp cỡ hai ba ngón tay, đem về kho tiêu hoặc chiên muối sả để ăn dần; “sang” hơn chút thì nấu canh phớt. Có lúc đánh bắt được nhiều cá quá không tiêu thụ hết, ngư dân còn xẻ cá muối rồi phơi khô để bán đi những vùng khác.

Cá đù có nhiều loại: đù kẽm, đù sóc, đù đỏ dạ, đù đen… nhưng chỉ có cá đù sóc, với kích thước lớn hơn, ít xương nhiều thịt và béo hơn hẳn mới được đem chế biến một nắng. Bí quyết ướp cá mỗi người có khác nhau, tùy theo kinh nghiệm và thời tiết mà “độ muối”, “độ nắng” cũng thay đổi. Nhưng để làm được mẻ cá một nắng ngon ngọt, dứt khoát phải chọn cá thật tươi. Theo chuyên gia ẩm thực Võ Quốc, cá sau khi cắt bỏ đầu, làm sạch, xẻ ra lóc bỏ xương để ráo, nấu nước muối pha ít hạt nêm với độ mặn vừa phải để ngâm cá, để vào ngăn mát tủ lạnh cho cá thấm, cuối cùng công đoạn quan trọng nhất là đem phơi nắng. Nắng vừa đủ gắt để cá se mình, dẻo thịt, không còn bở mà vẫn giữ nguyên vị ngọt của cá. Cá chế biến xong thơm mùi nắng, xen lẫn vị mằn mặn của biển cả, chở cả tinh hoa của đất trời.

Cá đù sau khi nướng xé nhỏ ra, trộn gỏi xoài xanh bằm, hoặc trái cóc non bào mỏng, rưới ít nước mắm chua ngọt với một muỗng cà phê nước đường thốt nốt xịn, vài lát ớt hiểm, năm ba cọng rau cần, lai rai hoài không ngán.

Bí quyết ướp cá mỗi người có khác nhau, tùy theo kinh nghiệm và thời tiết mà “độ muối”, “độ nắng” cũng thay đổi. Nhưng để làm được mẻ cá một nắng ngon ngọt, dứt khoát phải chọn cá thật tươi. Theo chuyên gia ẩm thực, cá sau khi cắt bỏ đầu, làm sạch, xẻ ra lóc bỏ xương để ráo, nấu nước muối pha với độ mặn vừa phải để ngâm cá, để vào ngăn mát tủ lạnh cho cá thấm, cuối cùng công đoạn quan trọng nhất là đem phơi nắng. Nắng vừa đủ gắt để cá se mình, dẻo thịt, không còn bở mà vẫn giữ nguyên vị ngọt của cá. Cá chế biến xong thơm mùi nắng, xen lẫn vị mằn mặn của biển cả, là ngon

Cá đù một nắng còn hấp dẫn ở tính tiện dụng, cứ để sẵn trong tủ lạnh, bữa nào trời mưa lười đi chợ hay nhà có khách đột xuất, chỉ cần lấy ra rã đông vài phút rồi chiên vàng là đã có bữa cơm dã chiến đảm bảo mọi người ăn rồi cứ nhớ mãi.

Điểm độc đáo của hàng một nắng hải sản là con cá vẫn giữ độ tươi ngọt, thịt dẻo hơn vừa thơm mùi nắng, lẫn dư vị mằn mặn của biển cả. Đem nướng lửa than, canh “mặt” cá khô ửng hồng là được. Da cá khô phồng rộp, thơm phức. Xé nhỏ ra, trộn gỏi xoài xanh bằm, hoặc trái cóc non bào mỏng, rưới ít nước mắm chua ngọt với một muỗng cà phê nước đường thốt nốt xịn, vài lát ớt hiểm, năm ba cọng rau cần, lai rai cùng bầu bạn tới “quắc cần câu” vẫn không ngán.

Nhiều người sành ăn cho rằng, cá đù một nắng không cần chế biến chi nhiều cho mất hương vị, chỉ cần chiên vàng, da phồng rộp lên, ăn với cơm trắng dẻo thơm, cá vừa giòn mặn, vừa bùi béo, không thua bất kỳ món sơn hào hải vị nào. Thêm tô canh rau tập tàng hay tô canh khoai mỡ, ăn một lúc vài chén cơm vẫn chưa đã. Cá đù một nắng nướng, kho, chưng gừng, nấu canh, món nào cũng ngon, nhưng cá chiên vẫn là số một.

Hoặc bạn “bắt” con đù một nắng chiên vừa vàng, ăn với cơm vắt chấm muối mè cũng rất hao bia. Hay nướng sơ, xé nhỏ trộn vào thố cơm rang muối ớt, chấm mắm nêm, mắm sò cùng rau lang luộc, ngon đến buông đũa còn thèm!

Giá : 190.000 đ/Kg

CÁCH LÀM/CHẾ BIẾN CÁC MÓN ĂN TỪ CÁ LÙ ĐÙ MỘT NẮNG

Khô cá lù đù một nắng chế biến nhiều món ngon, nhưng ngon hơn cả là 2 món dễ chế biến, nhanh gọn là nướng và chiên.

1) KHÔ CÁ LÙ ĐÙ MỘT NẮNG NƯỚNG THAN HỒNG

2) KHÔ CÁ LÙ ĐÙ MỘT NẮNG CHIÊN GIÒN